Ik vind het enigszins storend dat het hele racismedebat op internet vooral gevoerd wordt vanuit een Amerikaans perspectief en dat men alles dat daar gebeurt ook toepast op de rest van de wereld. Terwijl Amerikanen in bijvoorbeeld in wetenschappelijke artikelen steeds hameren hoe slecht het vroeger was dat voornamelijk veel werd onderzocht en beredeneerd vanuit een Eurocentrisch wereldbeeld.
(Vergelijkbaar met framing van grote stad versus platteland, dat ook typisch Amerikaans is en weer door bepaalde Nederlandse politieke partijen werd gebruikt bij het debat over zwarte piet. “Zij in de grote steden houden geen rekening met de gevoelens van de mensen in Drente, Friesland babla…”. )
Uiteraard is racisme in Nederland ook een groter probleem dan de witte massa denkt. Het gaat veel verder dan blackface tijdens Sinterklaas of carnaval. Dat er minder snel een amber alert wordt uitgestuurd of grote zoekactie op poten worden gezet voor iemand met een donkere huidskleur. Dat een donkere man in een dure auto eerder aan de kant wordt gezet omdat een politieman denkt dat het geen zuivere koffie is. En dan zouden enkele mensen mij op FB mensen aanvallen voor het gebruik van’ zuivere koffie’, dat verbinden aan ‘donkere man’ aan ons koloniale verleden en mij uitmaken voor racist. Een bewoording die sommige mensen misschien wat ongelukkig vinden is dan het ultieme bewijs dat je een racist bent.
En dan trekken ze een geschiedenisla open; dat witte mensen het verleden niet erkennen en dat dit hier een bewijs van is. In dat geval zou ik vinden dat mensen te ver doorschieten.
(Al ben ik ook wel van mening dat een museum met meer nadruk op het postkoloniale verleden waarbij wordt stil gestaan wat mensen moeten hebben doorstaan en hoe dat nu nog doorwerkt geen slecht idee is.) Maar het feit dat ik mij dan weer verplicht voel een disclaimer in de bouwen, geeft dan wel aan dat we tegenwoordig alles zo zwart-wit zien. Voor velen is er geen ruimte meer voor nuances.
Ben je white passing dan heb je vaak ook weer een voordeel in de hele maatschappij dan wanneer je veel donkerder bent. Maar iemand die op het eerste gezicht wit oogt heeft weer vaker te maken met problemen in een bepaalde groep. Mensen die twijfelen aan je afkomst en/of als je biracial bent het gevoel hebben dat je nergens echt wordt geaccepteerd of bijhoort. Ik was ooit bevriend met een meisje van Surinaamse afkomst en toen merkte ik ook wel dat er veel ingroup racisme was. Zij had een voorkeur voor muziek die voornamelijk wordt gespeeld door witte mensen en werd daarom door haar familie belachelijk gemaakt. (Dat de oorsprong van dat muziekgenre te danken is aan zwarte mensen stond haar familie dan weer niet bij stil.)
Toch denk ik dat iemand die in Nederland woont met een donkere huidskleur beter af in Nederland dan bijvoorbeeld in Polen of Amerika. Dat je hier wel harder moet werken om dezelfde dingen te kunnen bereiken als de blonde Marlies uit Appelscha staat vast maar dat hier wel meer mogelijk doordat de salarissen dichter bij elkaar liggen en in principe alsnog iedereen een opleiding kan volgen.
En dan vind ik het wel kwalijk als iemand een stuk kopieert uit een Amerikaans artikel en dat volledig probeert toe te passen op Nederland. Of direct iets zegt van “zo gaat het er ook in Europa aan toe.” Alsof in Europa alles overal hetzelfde is, en iedere ervaring inwisselbaar is elders.
En ik merk zelf dat ik eigenlijk een hekel heb aan de combinaties ‘witte vrouw’, ‘zwarte man’ etc. Als ik ‘blank’ zou gebruiken om mijzelf aan te duiden en bijvoorbeeld ‘iemand met een getinte huidskleur’ voor iemand die donkerder is, dan krijg ik weer te horen dat ik geen oog heb voor racisme, dat ik daar niet bij stil wil staan. Weer een gebrek aan nuance.